Autorka: dr Małgorzata Wiatr-KmieciakWręcz przeciwnie – przecież stać cię na więcej oznacza: wierzę w twoje możliwości, możesz mieć lepszą ocenę, jeśli się postarasz. A jednak część uczniów taką zachętę odbiera tak, jakbyśmy mówili: to, co robisz nie wystarcza, nie starasz się dostatecznie, Adam jest lepszym uczniem od ciebie. Chcąc nie chcąc, w ten sposób oceniamy bardziej ucznia niż przedmiot jego pracy i, choć naszym planem było zmotywować i podtrzymać wiarę w siebie, efekt może być zerowy lub wręcz demotywujący.
ComponentDisplayClosedMarkerComponent
Ocena powinna dostarczać uczniowi merytorycznej informacji zwrotnej, sformułowanej w taki sposób, by mógł poznać zarówno swoje osiągnięcia, jak i niedociągnięcia i aby otrzymał wskazówkę, jak się poprawić. Lepiej będzie ocenę przekazać, wskazując na postęp (lub czasem regres) w stosunku do wcześniejszych osiągnięć niż porównywać efekty pracy ucznia z wynikami jego rówieśników.
Niestety typowe szkolne systemy kontrolowania postępów nauczania i oceniania częściej szkodzą motywacji uczniów, niż pobudzają ich do pracy, ponieważ działają jak presja zewnętrzna. Ocena staje się etykietką, a nie zbiorem wskazówek, co można zmienić, by osiągnąć zamierzony efekt. Uczniowie zaczynają się uczyć tzw. właściwych odpowiedzi, czego efektem może być ograniczenie nauki tylko do pamięciowego i bezrefleksyjnego opanowywania klucza do testu. Tu, oczywiście chciałoby się westchnąć: „niektórzy niechby choć to zrobili”, choć wszyscy wiemy, że nie na tym proces nauczania i jego ewaluacji polega. Jak poradzić sobie z (moim zdaniem) najtrudniejszym elementem nauczania, jakim jest odpowiednia ocena? W jaki sposób ją sformułować, by miała efekt motywujący i wychowawczy, a nie etykietujący?
Wr\u0119cz przeciwnie – przecie\u017c sta\u0107 ci\u0119 na wi\u0119cej<\/i> oznacza: wierz\u0119 w twoje mo\u017cliwo\u015bci, mo\u017cesz mie\u0107 lepsz\u0105 ocen\u0119, je\u015bli si\u0119 postarasz. A jednak cz\u0119\u015b\u0107 uczniów tak\u0105 zach\u0119t\u0119 odbiera tak, jakby\u015bmy mówili: to, co robisz nie wystarcza, nie starasz si\u0119 dostatecznie, Adam jest lepszym uczniem od ciebie<\/i>. Chc\u0105c nie chc\u0105c, w ten sposób oceniamy bardziej ucznia ni\u017c przedmiot jego pracy i, cho\u0107 naszym planem by\u0142o zmotywowa\u0107 i podtrzyma\u0107 wiar\u0119 w siebie, efekt mo\u017ce by\u0107 zerowy lub wr\u0119cz demotywuj\u0105cy. <\/font><\/p>","url":null,"json_content":null},{"id":550,"parent_id":200,"content_type":"ComponentDisplayClosedMarkerComponent","ref_id":"63cba5a14ccaf500196dc525","title":null,"content":null,"url":null,"json_content":null},{"id":551,"parent_id":200,"content_type":"ComponentDisplayParagraph","ref_id":"63cba5a14ccaf500196dc526","title":null,"content":" Ocena powinna dostarcza\u0107 uczniowi merytorycznej informacji zwrotnej, sformu\u0142owanej w taki sposób, by móg\u0142 pozna\u0107 zarówno swoje osi\u0105gni\u0119cia, jak i niedoci\u0105gni\u0119cia i aby otrzyma\u0142 wskazówk\u0119, jak si\u0119 poprawi\u0107. Lepiej b\u0119dzie ocen\u0119 przekaza\u0107, wskazuj\u0105c na post\u0119p (lub czasem regres) w stosunku do wcze\u015bniejszych osi\u0105gni\u0119\u0107 ni\u017c porównywa\u0107 efekty pracy ucznia z wynikami jego rówie\u015bników.<\/font><\/p>\n Niestety typowe szkolne systemy kontrolowania post\u0119pów nauczania i oceniania cz\u0119\u015bciej szkodz\u0105 motywacji uczniów, ni\u017c pobudzaj\u0105 ich do pracy, poniewa\u017c dzia\u0142aj\u0105 jak presja zewn\u0119trzna. Ocena staje si\u0119 etykietk\u0105, a nie zbiorem wskazówek, co mo\u017cna zmieni\u0107, by osi\u0105gn\u0105\u0107 zamierzony efekt. Uczniowie zaczynaj\u0105 si\u0119 uczy\u0107 tzw. w\u0142a\u015bciwych odpowiedzi, czego efektem mo\u017ce by\u0107 ograniczenie nauki tylko do pami\u0119ciowego i bezrefleksyjnego opanowywania klucza do testu. Tu, oczywi\u015bcie chcia\u0142oby si\u0119 westchn\u0105\u0107: „niektórzy niechby cho\u0107 to zrobili”, cho\u0107 wszyscy wiemy, \u017ce nie na tym proces nauczania i jego ewaluacji polega. Jak poradzi\u0107 sobie z (moim zdaniem) najtrudniejszym elementem nauczania, jakim jest odpowiednia ocena? W jaki sposób j\u0105 sformu\u0142owa\u0107, by mia\u0142a efekt motywuj\u0105cy i wychowawczy, a nie etykietuj\u0105cy?<\/font><\/p>\n<\/div>","url":null,"json_content":null},{"id":552,"parent_id":200,"content_type":"ComponentDisplayMultiHtmlComponent","ref_id":"63d8077c4ccaf500196dcd80","title":null,"content":null,"url":null,"json_content":null},{"id":553,"parent_id":200,"content_type":"ComponentDisplayParagraph","ref_id":"63cbae194ccaf500196dc55b","title":null,"content":" Przy wypowiedziach spontanicznych staram si\u0119 zminimalizowa\u0107 przerywanie uczniom dla poprawy b\u0142\u0119dów. Oczywi\u015bcie, zwracam na nie uwag\u0119 (w szczególno\u015bci gdy dotycz\u0105 gramatyki), lecz na tyle, na ile to mo\u017cliwe, staram si\u0119 je zanotowa\u0107, by krótko omówi\u0107 po zako\u0144czeniu mówienia.<\/font><\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n Podczas oceniania wypowiedzi przygotowanych mo\u017cemy wi\u0119ksz\u0105 ni\u017c przy wypowiedziach spontanicznych uwag\u0119 po\u015bwi\u0119ci\u0107 poprawno\u015bci j\u0119zykowej. Zwykle, by nie przerywa\u0107 i tak ju\u017c zestresowanemu uczniowi, staram si\u0119 zapisa\u0107 ewentualne b\u0142\u0119dy czy niedoci\u0105gni\u0119cia i omówi\u0107 je na koniec.<\/font><\/p>\n Sam\u0105 ocen\u0119 dobrze jest przekaza\u0107, pos\u0142uguj\u0105c si\u0119 metod\u0105 kanapki<\/i> – s\u0142owa krytyki w\u0142o\u017cy\u0107 pomi\u0119dzy pozytywny feedback. Rozpocz\u0105\u0107 mo\u017cemy od docenienia wk\u0142adu pracy i pomys\u0142u (oczywi\u015bcie je\u015bli mia\u0142y one miejsce), po czym przedstawi\u0107 zastrze\u017cenia, doda\u0107 gar\u015b\u0107 wskazówek i zako\u0144czy\u0107 proces oceny ewentualn\u0105 pochwa\u0142\u0105. Taka „os\u0142odzona krytyka” sprawi, \u017ce ucze\u0144 po pierwszych s\u0142owach krytyki nie zamknie si\u0119 na to, co jest zwykle intencj\u0105 informacji zwrotnej – na wskazanie, jak mo\u017cna w przysz\u0142o\u015bci unikn\u0105\u0107 pope\u0142nienia niektórych b\u0142\u0119dów.<\/font><\/p>\n Przy wypowiedziach spontanicznych staram się zminimalizować przerywanie uczniom dla poprawy błędów. Oczywiście, zwracam na nie uwagę (w szczególności gdy dotyczą gramatyki), lecz na tyle, na ile to możliwe, staram się je zanotować, by krótko omówić po zakończeniu mówienia. Podczas oceniania wypowiedzi przygotowanych możemy większą niż przy wypowiedziach spontanicznych uwagę poświęcić poprawności językowej. Zwykle, by nie przerywać i tak już zestresowanemu uczniowi, staram się zapisać ewentualne błędy czy niedociągnięcia i omówić je na koniec. Samą ocenę dobrze jest przekazać, posługując się metodą kanapki – słowa krytyki włożyć pomiędzy pozytywny feedback. Rozpocząć możemy od docenienia wkładu pracy i pomysłu (oczywiście jeśli miały one miejsce), po czym przedstawić zastrzeżenia, dodać garść wskazówek i zakończyć proces oceny ewentualną pochwałą. Taka „osłodzona krytyka” sprawi, że uczeń po pierwszych słowach krytyki nie zamknie się na to, co jest zwykle intencją informacji zwrotnej – na wskazanie, jak można w przyszłości uniknąć popełnienia niektórych błędów. Bibliografia: Brophy J., Motywowanie uczniów do nauki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s.78. Wiatr-Kmieciak M., Ocenianie gestem, [W:] „Języki Obce w Szkole”, 6/2005, str. 235-237. https://www.projektgamma.pl/strefa-wiedzy/wiki/trudna-sztuka-feedbacku/ Ocena wypowiedzi przygotowanych <\/b><\/h2>\n
Ocena wypowiedzi przygotowanych